จาวา เป็นภาษาโปรแกรมเชิงวัตถุ พัฒนาโดย เจมส์ กอสลิง และวิศวกรคนอื่นๆ ที่ ซัน ไมโครซิสเต็มส์ ภาษาจาวาถูกพัฒนาขึ้นในปี พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) โดยเป็นส่วนหนึ่งของ โครงการกรีน (the Green Project) และสำเร็จออกสู่สาธารณะในปี พ.ศ. 2538 (ค.ศ. 1995) ซึ่งภาษานี้มีจุดประสงค์เพื่อใช้แทนภาษาซีพลัสพลัส (C++) โดยรูปแบบที่เพิ่มเติมขึ้นคล้ายกับภาษาอ็อบเจกต์ทีฟซี (Objective-C) แต่เดิมภาษานี้เรียกว่า ภาษาโอ๊ก (Oak) ซึ่งตั้งชื่อตามต้นโอ๊กใกล้ที่ทำงานของ เจมส์ กอสลิง แต่ว่ามีปัญหาทางลิขสิทธิ์ จึงเปลี่ยนไปใช้ชื่อ “จาวา” ซึ่งเป็นชื่อกาแฟแทน
และแม้ว่าจะมีชื่อคล้ายกัน แต่ภาษาจาวาไม่มีความเกี่ยวข้องใด ๆ กับภาษาจาวาสคริปต์ (JavaScript) ปัจจุบันมาตรฐานของภาษาจาวาดูแลโดย Java Community Process ซึ่งเป็นกระบวนการอย่างเป็นทางการ ที่อนุญาตให้ผู้ที่สนใจเข้าร่วมกำหนดความสามารถในจาวาแพลตฟอร์มได้
ภาษาจาวาเป็นภาษาที่เขียนขึ้นมาครั้งเดียว และสามารถนำไปใช้กับอุปกรณ์หรือเครื่องคอมพิวเตอร์แบบต่างๆ ได้ ความนิยมในภาษาจาวาจึงเพิ่มขึ้นมาก ซึ่งกระบวนการการทำงานของภาษาจาวามีดังนี้
- เริ่มด้วยการเขียน Source Code เป็นไฟล์นามสกุล .java
- คอมไพล์ให้กลายเป็น Java Byte Code ที่จัดเก็บในนามสกุล .class เมื่อมีการเรียกใช้ในอุปกรณ์ต่างๆ ไฟล์ .class จะถูกคอมไพล์อีกครั้งให้อุปกรณ์นั้นๆ ที่ใช้เปิดสามารถอ่านได้ แล้วแสดงผลออกมา
การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาจาวานั้น จำเป็นจะต้องมีชุดพัฒนาโปรแกรมภาษาจาวาที่เรียกว่า Java Development Kit หรือ JDK